Waarom ben ik gepassioneerd door oorlogshelden ?
|
Het antwoord daarop is het aangrijpend heroïsch verhaal van mijn grootvader Charel Gemoets en zijn zoon (de broer van mijn moeder) Hilaire : In april 1944 viel “de Gestapo” voor de derde keer het huis van mijn grootouders in Assent binnen, op zoek naar mijn nonkel. Hilaire was op jeugdige leeftijd hoofd van de partizanen, de geweldloze verzetsstrijders. Hij werd erg gezocht door de Duitsers omwille van zijn vele geslaagde sabotages. Toen ze Hilaire niet vonden namen ze mijn grootvader mee als politiek gevangene en werd hij via Brussel en Mechelen naar het concentratie –en vernietigingskamp Buchenwald gedeporteerd. Bij de bevrijding van de concentratiekampen in 1945, behoorde mijn grootvader bij de overlevenden. Voor hij sterk genoeg was om terug te keren naar België werd hij eerst een lange tijd verzorgd te Weimar, de stad beneden aan de Ettersberg, waar zich zoveel onuitsprekelijks had afgespeeld. Het Rode Kruis bracht hem in nog zwakke toestand naar België waar hij vroeg om éérst te stoppen aan de kerk van Assent. Mijn grootvader ging binnen om zijn belofte waar te maken ‘als ik ooit terugkeer uit Duitsland dan kom ik eerst God danken voor ik ons huis terug binnenstap..’ Toen bracht men hem naar huis waar mijn grootmoeder hem met de kinderen opwachtte. Aan de muur hing de foto van Hilaire, gedrapeerd met een deel van de Belgische Vlag. Mijn grootvader had Buchenwald overleefd maar het zien van dit portret, was de zoveelste inkerving in zijn lichaam en geest. Want tijdens zijn afwezigheid werd Hilaire op 3 september 1944, de dag van de bevrijding van Brussel, door de vijand gefusilleerd te Webbekom. Er stond een hoge prijs op Hilaire's hoofd en achteraf bleek dat hij was verraden voor 500.000 frank. Dorpsgenoten stonden in de rij om naar mijn grootvader te komen kijken, om hem te horen, om te luisteren naar wat hij durfde te vertellen. Mensen kwamen vooraan binnen en gingen via de achterdeur naar buiten. Het dorp werd versierd en men vierde mijn grootvader uitgebreid, maar hij bleef een getekende magere man. Wat moet dit voor hem toen betekend hebben, vroeg ik me zo vaak af ? Hij was trouwens de man die tijdens wereldoorlog I , toen zelf twintiger, een tiental mensen redde van verbranding onder duits gevangenschap. Achtergebleven dorpbewoners van Assent hadden zich verscholen in het huis naast het zijne. De Duitsers, die toen massaal aanwezig waren, stonden klaar om dit vol huis in brand te steken, als prijs voor de rest van het dorp dat was gevlucht. Mijn grootvader sprak wat Duits, maar kon vooral goed onderhandelen en nog belangrijker, hij heeft die dag, deze mensen het leven gered. Bijna 30 jaar later, werd hij dan zelf gevangene in Buchenwald, omdat de gestapo zijn zoon niet kon vinden. … Jaarlijks op 3 september zorgt de Nationale Strijdersbond van België afdeling Groot-Kortenaken (N.S.B.-F.N.C. meer info bij nuttige link) voor een eervolle herdenking. Het doet je hart trillen wanneer je al deze oudstrijders, hun familie en vrienden op gezegende leeftijd telkens ziet terugkomen om de Belgische vlag te hijsen voor Hilaire. En dat houden zij vol, jaar na jaar. Ook in 2017 werd dit voor de 73ste keer een heel mooi en speciaal eerbetoon, op het kerkhof te Assent, aan het monument waar hij werd gefusilleerd alsook op het kerkhof te Webbekom. Sinds 2016 werd het verhaal van Hilaire completer want wat er gebeurde in het verzet in de dagen voor 3 september was niet niks : de groep van Hilaire zocht onderdak en vermomming voor piloten van neergeschoten geallieerde vliegtuigen. Hilaire, korpscommandant van de partizanen, verborg hen in de streek en hielp hen evacueren via de ontsnappingslijn. Einde april werd een Canadese bommenwerper van de geallieerden neergehaald boven Webbekom. 6 jonge bemanningsleden werden gefusilleerd ter plekke, 1 jongeman werd zwaargewond meegenomen door de bezetter maar de gewonde piloot Teddy Blenkinsop had het geluk dat Hilaire in de buurt was. Hij werd verzorgd op de zolder, bij mijn grootouders. Na beterschap bracht Hilaire hem voor onderdak naar het veel veiligere Meensel-Kiezegem op 8 juli. Althans, dat dacht hij toen. Want, de geheel onverwachte razzia’s in Meensel Kiezegem begin augustus, zorgden voor een deportatie in beestenwagons naar een verschrikkelijk Neuengamme, Dora, Bremen .. Blenkinsop werd meegenomen en bezweek door uitputting te Bergen Belsen, 63 dorpsbewoners van Meensel Kiezegem kwamen niet meer terug. De dagen die erop volgden in augustus moet Hilaire ernstig gewond zijn geraakt bij de laatste sabotage actie, hij was erg goed verschuild en weinigen wisten waar hij precies verbleef. En dan, op 3 september '44, werd hij gelokt naar de plaats waar het monument vandaag staat en mooi verzorgd wordt door de stad Diest( Webbekom). Hij was verraden, moest zijn eigen graf delven en werd doodgeschoten. Op het kerkhof van Webbekom ligt de crew van Blenkinsop begraven, ook zij worden nu eervol herdacht, samen met Hilaire, samen met Teddie. Ik vraag me vaak af : Teddie en Hilaire in de dagen dat ze samen waren .. waar zouden ze het in de korte tijd van hun veel te korte leven over gehad hebben ? hoe zal deze korte vriendschap geweest zijn ? was het een verbondenheid, een onvoorwaarderlijke broederliefde, los van land of religie ? was het zoveel op zo ‘n korte tijd dat we vandaag nog nauwelijks kennen of herkennen in de maatschappij ? Wat zeker is, is dat Hilaire en Teddie éénzelfde taal spraken, en dat was de taal van de vaderlandsliefde, de taal van je leven geven voor je land en voor je broeders. Het is zeer moeilijk voor ons vandaag om dit echt te bevatten, in de meest pure betekenis te begrijpen... ' Je leven geven voor je land ? ' Dit familieverhaal, waar ik als klein meisje vaak stiekem naar luisterde, de emoties die ik aanvoelde wanneer de keukendeur op een kiertje stond, de littekens die ik toen enkel met mijn ogen kon zien, het is me heel erg bijgebleven. Het werd dan ook mijn eindwerk bij het afstuderen in 2012 aan de Academie voor Beeldende Kunsten te Liedekerke in deeltijds volwassenenonderwijs. Opzoekingen in de archieven van bibliotheken, musea, speciale plekken zoals de Westhoek, Normandië, Sachsenhausen en vooral ook het bezoek aan Buchenwald, Neuengamme, Dora, Westerbork, Bremen.. laaiden mijn passie voor het hele verhaal verder op. Sinds ik meewerkte met Leon en Chantal de Turck van N.S.B. en hun reizende tentoonstelling van WO I, alsook vanaf de vraag van de gemeente Denderleeuw om mee te werken aan de tentoonstelling '100 jaar oorlog' , stortte ik me met dezelfde intensiteit op de verhalen uit de 1e wereldoorlog (zie tentoonstelling 100 werken voor 100 jaar oorlog) . Vier jaar geleden startte in Brussel , met de steun en initiatief van N.S.B., een' hommage ' aan alle vrouwen in de oorlog, oorlogen .. . De aandacht voor Gabrielle Petit is ondertussen ook uitgegroeid tot een herinneringsevent van N.S.B. en de stad Brussel. Ik had de eer om het portret van Gabrielle te laten onthullen door onze Koningin Mathilde op 3 april 2016. In augustus 2016 rees een prachtig museum uit de grond in Meensel Kiezegem (het Fruitbedrijf Van Hellemont werd er letterlijk omgetoverd) waar ik deel mocht van uitmaken en me in nieuwe werken kon uitleven. Het was een fantastisch initiatief dat groeide uit het idee van Tom Devos (zie link) en de organisatie Meensel-Kiezegem44 /NCPGR44 met Octaaf Duerinckx en Vital Craeninckx. Als voorbereiding bezocht ik het concentratiekamp Neuengamme en kwam al deze geschiedenis emotioneel samen in 'De wanhoop van Meensel-Kiezegem' (zie tentoonstellingen). Op 25 augustus 2017 ging ik mee met hun 20ste herdenkingsreis naar Neuengamme, via Putten en Westerbork in Nederland naar de bunker van Farge, Neuengamme, Bullenhuser Damm en tenslotte naar het kamp van Dora. Mijn grootvader werd een tijd lang dagelijks gebracht met treinwagons naar Dora om er te werken aan de V1 raketten. De helft van de raketten werkten niet wegens de vele sabotages ... Het was zeer impressionant, onvergetelijk en het was buitengewoon goed georganiseerd. Op 10/11/'17 had ik de eer om samen met de muziekband Folgazan 'Terug naar Niemandsland' te brengen. De honderden oorlogswerken die ik maakte werden op een groot scherm geprojecteerd terwijl de groep intens prachtige muziek bracht die het publiek muisstil hield van begin tot eind. Het was een buitengewoon en ongezien beklijvend mooi optreden door de artiesten in samenspel met de werken en tekeningen op de achtergrond. Dit zoveelste mooie herdenkingsinitiatief, georganiseerd door de cultuurraad van Denderleeuw, zorgde voor nog méér van dat unieks op 27 oktober tem 4 november 2018 in Zaal Den Breughel (zie tentoonstellingen 2018). Het herdenken van het einde van de eerste wereldoorlog werd in 2018 erg mooi afgesloten in de cultuurzaal cc de Foyer te Asse. Zondag 11 november '18, 100 jaar later, werd een memorabel en uniek moment in deze prachtige zalen (zie tentoonstellingen 2018). Zondag 11 augustus 2019 opende het Museum44 te Meensel-Kiezegem. Fantastisch vrijwilligerswerk gedurende vele maanden heeft gezorgd voor een uniek museum als resultaat, zie link naar Museum44. Mijn passie voor onze Belgische geschiedenis in oorlogstijd is door al deze gebeurtenissen en ervaringen alleen maar verder toegenomen. Ik heb dan ook het ongelooflijke genoegen gehad om de laatste jaren én opnieuw recent, zoveel mooie mensen van kortbij te mogen ontmoeten met wonderbaarlijke familieverhalen en een nog mooiere inzet om dit erfgoed te bewaren en eer toe te brengen ... Mijn oorlogsarsenaal waar ' Vaderlandsliefde ' de rode draad blijft, is dus belange van compleet.. Linda 10 augustus 2019 |
|
